Doctor At Home: แผลเปื่อยที่ปาก

[siritidaphon]

Doctor At Home: แผลเปื่อยที่ปาก

คำว่า "แผลเปื่อยที่ปาก" เป็นคำที่ค่อนข้างกว้างค่ะ สามารถหมายถึงอาการเจ็บแผลที่เกิดขึ้นได้หลายสาเหตุ ซึ่งแต่ละสาเหตุจะมีลักษณะ อาการ และการรักษาที่แตกต่างกันออกไป โดยแผลเปื่อยที่พบบ่อยที่สุดคือ แผลร้อนใน (Canker Sore / Aphthous Ulcer) และ เริมที่ปาก (Cold Sore / Oral Herpes)

เพื่อให้คุณสามารถดูแลตัวเองได้อย่างถูกต้อง ลองพิจารณาอาการและวิธีการรักษาของโรคที่พบบ่อยเหล่านี้ก่อนนะคะ

1. แผลร้อนใน (Canker Sore / Aphthous Ulcer)

นี่คือสาเหตุของแผลเปื่อยในปากที่พบบ่อยที่สุด ไม่ติดเชื้อ และมักจะหายได้เอง

ลักษณะและตำแหน่ง
ลักษณะ: เป็นแผลหลุมกลมหรือรี, ขอบเขตชัดเจน, มีสีขาวหรือเหลืองอยู่ตรงกลาง ล้อมรอบด้วยขอบสีแดง

ตำแหน่ง: มักเกิด ภายในช่องปาก เช่น กระพุ้งแก้ม ริมฝีปากด้านใน ลิ้น หรือเหงือก

อาการ: เจ็บปวดมาก โดยเฉพาะเวลาทานอาหารรสจัด หรืออาหารที่มีกรด

สาเหตุ: ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่อาจเกิดจากความเครียด, พักผ่อนน้อย, ขาดวิตามินบางชนิด (B12, กรดโฟลิก), ภูมิคุ้มกันต่ำ, หรือการบาดเจ็บจากการแปรงฟัน/กัดกระพุ้งแก้ม


วิธีดูแลและรักษา

ยาทาเฉพาะที่: ใช้ยาทาแผลในปากที่มีส่วนผสมของ Triamcinolone Acetonide (กลุ่มสเตียรอยด์) เพื่อลดการอักเสบและบรรเทาอาการปวด

บ้วนปาก: กลั้วปากด้วย น้ำเกลืออุ่น หรือ น้ำยาบ้วนปากชนิดอ่อน (ที่ไม่แสบแผล) วันละ 2-3 ครั้ง

หลีกเลี่ยงอาหาร: งดอาหารรสจัด (เผ็ด เปรี้ยว เค็มจัด) อาหารแข็ง และอาหารร้อนจัดชั่วคราว

การดูแล: แปรงฟันด้วยความระมัดระวัง ใช้แปรงสีฟันขนอ่อนนุ่ม


2. เริมที่ปาก (Cold Sore / Oral Herpes)

เกิดจากการติดเชื้อ ไวรัส Herpes Simplex Virus (HSV) เป็นโรคติดต่อ


ลักษณะและตำแหน่ง

ลักษณะ: เริ่มจากมีอาการคันยิบ ๆ หรือแสบร้อน จากนั้นจะเกิดเป็น ตุ่มน้ำใสเล็ก ๆ หลายตุ่มรวมกันเป็นกลุ่ม คล้ายพวงองุ่น เมื่อแตกจะกลายเป็นแผลแล้วตกสะเก็ด

ตำแหน่ง: มักเกิดบริเวณ ริมฝีปากด้านนอก หรือ ขอบปาก (ไม่ใช่ด้านในเหมือนร้อนใน)

อาการ: มีอาการแสบร้อน ปวด บางครั้งมีไข้และปวดเมื่อยตัวร่วมด้วยเมื่อเป็นครั้งแรก

สาเหตุ: ติดเชื้อไวรัส HSV และจะกำเริบเมื่อร่างกายอ่อนแอ, เครียด, เป็นไข้, หรือถูกแสงแดดจัด


วิธีดูแลและรักษา

ยาต้านไวรัส: หากรีบใช้ ยาต้านไวรัส (เช่น Acyclovir) ตั้งแต่เริ่มมีอาการคันยิบ ๆ จะช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของไวรัสและทำให้แผลหายเร็วขึ้น (ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร)


ยาบรรเทาอาการ: ทาขี้ผึ้งหรือครีมบรรเทาอาการปวด

การป้องกันการแพร่เชื้อ: หลีกเลี่ยงการสัมผัสแผลโดยตรง งดการจูบ และไม่ใช้ของใช้ส่วนตัว (แก้วน้ำ ช้อน) ร่วมกับผู้อื่น


เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์?

หากมีอาการดังต่อไปนี้ ควรไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม:

แผลมีขนาดใหญ่ผิดปกติ

แผลหายช้า เป็นนานเกิน 2 สัปดาห์

แผลเกิดขึ้นซ้ำ ๆ และแผลใหม่เกิดขึ้นก่อนที่แผลเก่าจะหาย

มีไข้สูง หรืออาการปวดรุนแรงจนทานอาหารหรือดื่มน้ำไม่ได้